دنیای اطراف ما، سرشار از رنگ و صدا و اتفاقات مختلف است. فقط برای یک لحظه فرض کنید که یکی از حواس پنج‌گانه در ما وجود نداشت. زندگی واقعا سخت می‌شد. همانطور که خیلی‌ها به این درد مبتلا می‌شوند. حالا مسئله این است. صداهایی که ما توانایی شنیدنشان را داریم، شاید در مجموع به اندازه یک در هزاران فرکانس صدا هم نباشد. این جمله یعنی این که ما فقط بخش کوچکی از صداها را می‌شنویم. اما چرا؟ صداهایی که انسان نمی‌شنود، کدام‌ها هستند؟ فرکانس صدا چیست و چه تاثیری دارد؟ در این مقاله، قرار است تا به تمامی این سوالات پاسخ بدهیم و قدرت شنوایی برخی از حیوانات را نیز بررسی کنیم!
اطلاعاتی در مورد فرکانس‌های صدا
در اولین بخش از مقاله، لازم است که یک سری توضیح مختصر در مورد فرکانس‌های صدا را ارائه دهیم. اولین مسئله این است فرکانس صدا چیست؟ در ساده‌ترین حالت، می‌توان گفت که فرکانس‌های صدا، یک سری امواج هستند که از هوا، آب و حتی زمین عبور می‌کنند. وقتی که این فرکانس‌ها به گوش ما می‌رسند، موجب می‌شوند که غشاهای ظریف گوش ما ارتعاش کنند و پیام عصبی ایجاد شود. این پیام عصبی به مغز ما می‌رسد و در نهایت صدا را می‌شنویم. هرچقدر که این فرکانس‌ها بیشتر مرتعش شوند، ما هم میزان بالاتری از صدا را می‌شنویم. و اما سوال دوم. فرکانس صدا چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
مجموع امواج تولید شده در یک ثانیه را فرکانس موج می‌نامند. تعداد ارتعاشات شمارش شده در هر ثانیه را نیز فرکانس می‌نامند. واحد اندازه‌گیری فرکانس صدا هم “هرتز” می‌باشد. برای مثال، اگر در هر ثانیه، 5 موج کامل ایجاد شود، فرکانس امواج هم می‌شود 5 هرتز. البته این را فراموش نکنید که بحث در مورد فرکانس‌های صدا بسیار مفصل و پرجزئیات است که خودش به یک مقاله جدا و کامل نیاز دارد. در آخر یک سوال دیگر هم مطرح است. صداهایی که انسان نمی‌شنود در چه محدوده‌ای از فرکانس‌های صدا قرار می‌گیرند؟ کم‌ترین محدوده شنوایی انسان 20 هرتز، و بیشترین آن 20هزار هرتز است. اما این محدوده خیلی کم‌تر از چیزی است که حیوانات توانایی‌اش را دارند. در ادامه، با یکی سری از صداهایی که انسان نمی‌شنود آشنا می‌شویم!
صداهایی که انسان نمی‌شنود
بدون معطلی، اصل مطلب را آغاز می‌کنیم!
خفاش‌ها
صدای خفاش‌ها، محدوده خیلی بالایی دارد و در بین صداهایی که انسان نمی‌شنود قرار میگیرد. کمینه فرکانس صدای آن‌ها حدود 10هزار هرتز، و بیشینه فرکانس صدای آن‌ها حدود 160هزار هرتز است. یک انسان در بهترین شرایط شنوایی، نهایتا می‌تواند بخش کوچکی از کمینه صدای خفاش‌ها را بشنود. این مسئله موجب می‌شود تا محدوده شنوایی خفاش‌ها هم بالاتر از انسان باشد. خفاش‌ها با استفاده از قدرت شنوایی خوبشان، مسیر پرواز را راحت‌تر از حالت عادی پیدا می‌کنند. به همین دلیل، آن‌ها هیچ مشکلی برای پرواز در شب‌هنگام ندارند و راحت به کارشان ادامه میدهند شکار می‌کنند.
صدای تارسیرها، یکی از صداهایی که انسان نمی‌شنود
در میان صداهایی که انسان نمی‌شنود، صدای تارسیرها هم قابل توچه است. تارسیرها (نوعی نژاد از میمون‌های فیلیپینی)، از فرکانس بسیار بالایی از صدا برای مکالماتشان استفاده می‌کنند. طبق تحقیقات، محدوده فرکانس صدای تارسیرها به 90هزار هرتز می‌رسد. همین مسئله، باعث شده تا این حیوانات بتوانند اطلاعات مختلفی را در مورد محل زندگی غذاهایشان (مثلا حشرات) پیدا کنند. تارسیرها، شکارچی‌‌های ماهری هستند. و جالب است بدانید که آن‌ها با استفاده از همین توانایی، موجب می‌شوند تا شکارچیان‌شان نتوانند صدایشان را بشنوند! واقعا اعجاب‌انگیز است!
صداهای زیر دریا
بسیاری از پستانداران دریایی از صداهای خارج از محدوده شنوایی انسان برای حرکت در آب استفاده می‌کنند. همانطور که خفاش‌ها در هوا پرواز می‌کنند و موانع را کنار می‌زنند، حیوانات دریایی هم توانایی انجام این کار را دارند. برای مثال، دلفین‌ها از محدوده 18هزار تا 23هزار هرتز برای این هدف استفاده می‌کنند. برخی از نهنگ‌ها می‌توانند تا 175هزار هرتز بلندتر از خفاش‌ها یا حتی صداهای بلندی که شیشه‌ها را در هم می‌ریزند، صدا تولید کنند. از طرف دیگر، نهنگ‌های گوژپشت، صداهایی با فرکانس کم‌تر از 30 هرتز تولید می‌کنند که باز هم در بین صداهایی که انسان نمی‌شنود قرار می‌گیرند.
صدایی که برای گربه‌ها طراحی شد
در سال 2014، فعالان یک گروه موسیقی، پیانویی خاص را ساختند که مخصوص گربه‌ها بود. یکی از صداهایی که انسان نمی‌شنود هم دقیقا همین بود. گربه‌ها، فرکانس بالایی از صدا را می‌شنوند که از توانایی انسان خارج است. این پیانو هم برای مکانیزم شنوایی گربه‌ها طراحی شده بود. البته بعضی افراد که گوش‌های بسیار قوی‌ای داشتند، می‌توانستند ذره کوچکی از صدا را بشنوند ولی باز هم نه به اندازه گربه‌ها.
البته باز هم این سوال مطرح است که شنوایی گربه چقدر حساس است؟ محدوده شنوایی گربه‌ها خیلی بالا است. آن‌ها این توانایی را دارند که تا 60هزار هرتز را به راحتی بشنوند.
سگ‌ها توانایی بی‌نظیری در شنیدن صدا دارند
همانطور که گفیم، انسان در بهترین حالت می‌تواند تا 20هزار هرتز صدا را بشنود. اما جالب است بدانید که سگ‌ها می‌توانند از47 هزار تا 65هزار هرتز را بشنوند. صداهایی که انسان نمی‌شنود! البته توانایی سگ‌ها در شنیدن صدا فقط به به این اعداد خلاصه نمی‌شود. این حیوانات حتی فرکانس‌های زیر 20هزار هرتز را هم بهتر از انسان‌ها می‌شنوند. یکی از صداهایی که سگ‌ها به خوبی می‌شنوند، صدای زلزله است! خیلی وقت‌ها می‌گویند که در فلان مکان زلزله آمده ولی کسی متوجه نشده است. مطمئن باشید که سگ‌ها خیلی زودتر از دستگاه‌های ما انسان‌ها متوجه لرزش زمین شده‌اند. یکی دیگر از این صداها، صدای کسی است که در حال نزدیک شدن به ما است. برای مثال، وقتی کسی می‌خواهد به خانه ما سر بزند، سگ‌ها از فواصل بسیار دوری متوجه نزدیک شدن آن فرد به خانه ما می‌شوند. در آخر، این را هم باید بدانید که در هر شرایطی، سگ‌ها صداها را بلندتر از انسان می‌شنوند. مثلا جارو برقی. سگ‌ها از جارو برقی فرار می‌کنند زیرا صدای بسیار بلندی برایشان دارد!
شما چه صداهای دیگری از صداهایی که انسان نمی‌شنود را می‌شناسید؟
تعداد صداهایی که انسان نمی‌شنود، خیلی زیاد است. همانطور که در اول مقاله گفتیم، محدوده شنوایی انسان یکی از کمترین‌ها در بین پستانداران جهان است. به طوری که در اکثر شرایط، نمی‌توانیم با دیگر حیوانات رقابت کنیم. هر صدایی که ما می‌شنویم، حیوانات دیگر به شکل دیگری می‌شنوند که طبیعتا وضوح بیشتری نسبت به ما دارد. شما چه صداهای دیگری را می‌شناسید که باید در این مقاله قرار می‌گرفتند؟
نویسنده: عجیب تو جیب
هرگونه کپی برداری از محتوا تنها با ذکر نام “عجیب تو جیب” و “درج لینک دقیق محتوا” در سایت مجاز است و در غیر این صورت و مشاهده آن پیگرد قانونی دارد.
