قبل از آن که خواندن مقاله را شروع کنید، یک نگاه ریز به ظرف و ظروف خانه‌تان بی‌اندازید. می‌توانم شرط ببندم که حداقل یکی از ست‌های ظروف شما از نوع سفالی است. آیا می‌دانید که برای ساخته شدن همین ست‌هایی که ما به راحتی از آن‌ها استفاده می‌کنیم، چقدر زحمت کشیده شده است؟ هنر سفالگری، یکی از سخت ترین و در عین حال شیرین ترین هنرهایی است که می توان تجربه کرد.
همین چند دقیقه پیش قبل از آن که پشت میز بنشینم و برای شما مقاله بنویسم، در حال نوشیدن یک لیوان قهوه دلچسب بودم. آن هم لیوان سفالی. یک جورایی حس می‌کنم که وسایل سفالی، حس خیلی بهتری را نسبت به وسایل شیشه‌ای به آدم القا می‌کنند. سفالگران، باید وقت بسیار زیادی را صرف کنند، تا یک ظرف سفالی دست ساز را با بهترین کیفیت به دست ما برسانند. به همین دلیل است که هنر سفالگری، هنر دشواری است و یادگیری آن فقط در صورت وجود علاقه ممکن است.
یکی از چیزهایی که هنر سفالگری و داستان هایش را دوست‌داشتنی تر می‌کند، این است که تاریخ بسیار بسیار دیرینه‌ای دارد. این هنر از دوران ماقبل تاریخ، از هنر هایی بوده که نسل بشر به آن علاقه نشان داده است. افراد زیادی بوده‌اند که از سنین کودکی به سمت هنر سفالگری رفتند و در آینده، تبدیل به هنرمندان بزرگ و مشهوری شدند که آثارشان در تاریخ ماندگار شده‌اند. پیشنهاد می کنم که این مقاله را تا انتها بخوانید. قصد داریم به دنیای شیرین سفالگری سفر کنیم.
هنر سفالگری چیست؟
اول از همه، باید به شما بگویم که که سفالگری، صرفا یک سرگرمی برای گذران اوقات فراغت نیست. سفالگری، یک هنر گسترده است که زندگی خیلی از مردم کره خاکی به آن گره خورده است. به طوری که در بسیاری از مناطق دنیا، زندگی مردم و نان و آب‌شان با سفالگری و ساختن وسایل مختلف رابطه مستقیم دارد.
سفالگری، فرایندی است که در طی آن با استفاده از گِل، ظروف یا چیزهای دیگری می‌سازند. سفالگر، فردی است که هنر سفالگری را فرا گرفته و می‌تواند با تسلط کامل یک شیء سفالی را بسازد. وسیله یا شیئی که به وسیله سفالگری ساخته شده باشد، سفال نام دارد.
ترتیب ساختن یک شیء سفالی بدین گونه است که در مرحله اول، سفالگر باید با گِل (خاک رس)، طرح اولیه خودش را بسازد. پس از ساخت طرح اولیه، باید آن را در کوره مخصوصی قرار دهند تا خشک بشود. دمای این کوره‌ها چیزی بین ۶۰۰ تا ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد است!
اشیاء سفالی انواع مختلفی دارند. از جمله سفالی معمولی، سنگی و یا حتی کائولینی.
تاریخچه هنر سفالگری
تاریخچه هنر سفالگری، به سالیان خیلی دور برمی‌گردد. این هنر، شاید دیرینه‌ترین هنری باشد که انسان‌ها به فراگیری آن روی آوردند. به طوری که بخش بزرگی از تاریخ هنر سفالگری مربوط به دوران ماقبل تاریخ است. توضیحاتی که در مورد گذشته سفالگری ارائه شده‌اند، اکثرا برگرفته از آثار سفالی باستانی هستند. شاید برایتان سوال باشد که این ظروف چگونه از دوران ماقبل تاریخ تا به امروز سالم مانده‌اند. در جواب باید گفت که اشاء سفالی، ماندگاری شدیدا بالایی دارند.
زیاد مشخص نیست که مبدا دقیق پیدایش سفال کجا بوده است، اما شواهد نشان می‌دهند که هنر سفالگری در کشورهای مختلفی وجود داشته است. خیلی از مورخان معتقد هستند که کشف محصولات سفالی، احتمالا یک اتفاق شانسی بوده است. آن‌ها می‌گویند که در گذشته، احتمالا در اثر ماندن خاک رس در مناطق داغ، اشیاء سفتی ایجاد شده‌اند که انسان را به فکر فرو برده است. همین مسئله موجب کشف سفال شد است. اما این مسئله صرفا یک تئوری است و نمی‌توان گفت که قطعا درست است.
تاثیر هنر سفالگری بر باستان‌شناسی
مهم‌ترین ویژگی سفالگری از دید باستان‌شناسی این است که مطالعه در مورد سفال می تواند به ارائه بینشی تازه از فرهنگ‌های گذشته کمک کند. همانطور که در قسمت قبل گفتیم، آثار سفالی ماندگاری خیلی زیادی دارند و همین مسئله، کمک شایانی به باستان‌شناسان کرده است.
یگی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های سفالگری در باستان‌شناسی، این است که می‌توان به شرایط اقتصادی دوران گذشته پی برد. و حتی می‌توان با فرهنگ گذشتگان آشنا شد. به طور کلی، یک باستان‌شناس با دیدن آثار سفالی، می‌تواند به انواع مسائل در زندگی گذشتگان پی ببرد.
اسلام و هنر سفالگری
بر اساس تحقیقات، هنر سفالگری از کشور چین راهی کشورهای اسلامی شد. بدین شکل که مسلمانان با وارد کردن ظروف سفالی چینی به کشورهای خود، آرام آرام روش‌های ساخت ظروف سفالی را فرا گرفتند و ظروف خودشان را تولید کردند. اولین آثار سفالی اسلامی، به شکل مناطق فتح شده توسط مسلمانان ساخته شده بودند. آثار سفالی اسلامی، دارای زیبایی تحسین‌برانگیزی هستند.
سفالگران مشهور جهان و آثار آن‌ها
هنرمندان بسیار زیادی در این حوزه فعالیت داشته‌اند. اما تعدادی از آن‌ها برجسته‌تر از دیگران هستند.
پابلو پیکاسو
تقریبا همه هنر دوستان با آقای پیکاسو و کارهایش آشنا هستند. پابلو پیکاسو حدود ۵۰هزار اثر هنری (سفال، نقاشی و…) خلق کرد. از آثار سفالی مشهور پیکاسو می‌توان به Hibou Brilliant (هیبو درخشان) و Visage aux Yeux Rieurs(صورتی با چهره خندان) اشاره کرد که از آثار معروف وی هستند.
Josiah Wedgwood (جُسیا وِج‌وود)
آقای جُسیا وج‌وود، قطعا در لیست بهترین‌های هنر سفالگری قرار می‌گیرد. حوزه هنری او بیشتر سنگ بود و آثار سنگی وی از جذابیت خاصی برخوردار هستند. او به طور کلی آثار فوق‌العاده‌ی را در طول زندگی‌اش خلق کرده است. مشهورترین اثر سفالی Josiah Wedgwood، اثر “ازدواج طمع و روان” می‌باشد.
بِرنارد لیچ
آقای برنارد لیچ، یکی از برجسته ترین سفالگران مدرن بریتانیا بود که به عقیده خیلی‌ها، او تاثیر خیلی زیادی بر هنر سفالگری به شکل مدرن گذاشته است. این هنرمند ژاپنی، در هنگ کنگ به دنیا آمد و بخشی از زندگی‌اش را در سنگاپور گذراند. از آثار مشهور وی، می‌توان به Vase (وِیس) و Tōmon-gama اشاره کرد که در عین سادگی، بسیار شکیل هستند.
دِیوید درِیک
آقای دِیوید درِیک، از سفالگران ماهر آمریکایی بود که درEdgefield، کاولینای جنوبی زندگی می‌کرد. او علاوه بر داشتن سررشته در هنر سفالگری، یک شاعر هم بود.
دریک بین دهه های ۱۸۲۰ و ۱۸۷۰ کوزه های سنگی با لعاب قلیایی تولید می‌کرد. او به ساختن کوزه‌های مختلف علاقه داشت. هر چه گشتیم، نام خاصی را برای آثار وی پیدا نکردیم. اما او بیش از ۱۰۰ اثر سفالی دارد. او همچنین به جمع کردن آثار مخلتف هم علاقه داشت.
آیا به هنر سفالگری علاقه دارید؟
شاید خودمان متوجه نشویم، اما سفالگری تاثیر بسیار بسیار زیادی در زندگی ما گذاشته است. درست است که امروزه بیشتر از پلاستیک و شیشه استفاده می‌شود، اما نباید فراموش کنیم که آثار سفالی، ویژگی‌های خاص خودشان را دارند که واقعا فوق‌العاده هستند. تاثیر سفال در فهمیدن شیوه زندگی گذشتگان، نشان از اهمیت بالای این هنر در زندگی نسل بشر دارد.
نویسنده: عجیب تو جیب
هرگونه کپی برداری از محتوا تنها با ذکر نام “عجیب تو جیب” و “درج لینک دقیق محتوا” در سایت مجاز است و در غیر این صورت و مشاهده آن پیگرد قانونی دارد.
