سرگرم کردن کودکان و آشنایی آن ها با علم کمک زیادی به رشد فکری آن ها می کند. از سوی دیگر بچه ها علاقه زیادی به آزمایش و کار با انواع مواد شیمیایی و دیدن واکنش های آن ها دارند. در این مقاله یک آزمایش جالب برای کودکان شما در نظر گرفته ایم و مراحل انجام آن را به شما آموزش می دهیم. آزمایش ساعت تغییر دهنده رنگ یک تجربه شگفت انگیز برای کودکان است. از این آزمایش نکات علمی زیادی یاد می گیرند و به صورت عملی تجربه های جالبی به دست می آورند. آشنایی با علم شیمی از این طریق جذاب تر می شود.
تعریف از علم شیمی
قبل از شروع آزمایش، بهتر است با علم شیمی آشنایی بهتری داشته باشید. شیمی شاخه ای از علم است که درباره مواد، خواص آن ها، نحوه تعامل، ترکیب و تغییرشان برای تشکیل مواد جدید مطالعه می کند. هر چیزی که جرم دارد و فضا را اشغال می کند ماده است.
چند تعریف مهم و مورد استفاده در پروژه های شیمی
برای انجام آزمایش های شیمی معنای عبارت هایی را باید بدانید. در این قسمت و قبل از آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده تعریف مختصری از این عبارت ها داریم.
عنصر: ماده ای است که نمی توان آن را به هیچ ماده دیگری جدا کرد. ۱۲۰ عنصر شناخته شده است.
اتم: کوچکترین ذره یک عنصر است.
مولکول: گروهی از اتم ها که با یک پیوند شیمیایی به هم متصل می شوند مولکول را به وجود می آورند.
مردم بیشتر شیمی را صرفا علم بر حسب واکنش های شیمیایی می‌دانند. در صورتی که شیمی حالت های مختلف ماده و چگالی مواد را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
شاخه های علم شیمی
علم شیمی پنج شاخه دارد که عبارتند از: شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، شیمی ارگانیک، شیمی معدنی و بیو شیمی. در این مقاله مجال توضیح دادن درباره این موضوعات نیست.
توضیحاتی درباره آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده
در این آزمایش سرگرمی جالبی برای کودکان وجود دارد. با واکنش های شیمیایی تغییر رنگ مواجه می شوند و مطمئنا از مشاهده آن ها لذت می برند. در آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده، محلول های زرد شفاف می شوند. محلول های شفاف به رنگ آبی تیره در می آیند. محلول های آبی تیره به هر رنگی که بخواهید تبدیل می شوند. می توان گفت که در این آزمایش به اندازه کافی جادوی شیمی و رنگ ها وجود دارد. بی حوصله ترین کودک نیز با دیدن این واکنش ها شگفت زده می شود.
چهار نوع آزمایش را انجام می دهیم. اساس این آزمایش ها واکنش ساعت ید است.
واکنش ساعت ید
اصل این واکنش به این صورت است. ید در حضور ویتامین سی با نشاسته واکنش می دهد. ویتامین سی باعث کند شدن آزمایش می شود. به این صورت ساعت به وجود می آید زیرا زمان بندی بستگی به میزان واکنش شیمیایی دارد. توضیح درباره این واکنش ها برای کودکان کمی سنگین است اما از دیدن آن ها بسیار شگفت زده می شوند.
لوازم و مواد مورد نیاز برای انجام آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده
دیدن این واکنش ها تجربه شیرینی برای شما و‌کودکانتان می باشد. برای انجام آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده این مواد را باید تهیه کنید:
تنتور ید (۲ درصد)
پراکسید هیدروژن (۳ درصد)
قرص ویتامین سی
نشاسته مایع
رنگ خوراکی
آب گرم
عینک ایمنی
قاشق های اندازه گیری
جام اندازه گیری
لیوان های پلاستیکی شفاف
نکته ایمنی
سعی کنید همیشه هنگام آزمایش هایی که با مایعات انجام می دهید از عینک ایمنی استفاده نمایید. دلیلش این است که مایعات به راحتی پاشیده می شوند. ید نیز باعث لکه هایی بر روی لباس شما و‌سطوح می شود. پس حتما لباس و سطوح اطراف را بپوشانید.
سه راه حل مختلف انجام آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده
برای انجام این آزمایش سه روش را می توانید تجربه کنید. در زیر هر کدام را توضیح می دهیم.
روش اول انجام آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده
برای شروع این آزمایش، ۱۰۰۰ میلی گرم قرص ویتامین سی را درون کیسه زیپ دار بریزید. با استفاده از وردنه با ضربه با هر وسیله ای آن ها را خرد نمایید. ویتامین سی له شده را در یک لیوان پلاستیکی شفاف با دو اونس آب گرم مخلوط کنید. این ترکیب باید کاملا حل شود.
راه حل شماره ۲
دو اونس آب گرم را در یک لیوان پلاستیکی شفاف دیگر بریزید. یک قاشق چای خوری از محلول شماره یک را اضافه نمایید و کاملا آن ها را مخلوط کنید.
راه حل شماره ۳
در یکی دیگر از لیوان های پلاستیکی شفاف، دو اونس آب گرم بریزید. یک قاشق غذا خوری پر اکسید هیدروژن و نصف قاشق چای خوری نشاسته مایع را درون آن اضافه نمایید. توجه داشته باشید که به دلیل وجود نشاسته، محلول کمی کدر می شود.
آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده اول
اکنون به قسمت های هیجانی داستان می رسیم. برای شروع یک قاشق چای خوری تنتور ید را به محلول شماره دو اضافه نمایید. رنگ قهوه ای ید با مخلوط شدن مایعات از بین می رود. این محلول را نگه دارید. چه اتفاقی می افتد؟
ویتامین سی با ید واکنش نشان می دهد. دو مولکول یدید متفاوت به وجود می آید. یدید بی رنگ است، بنابراین زردی ید از بین می رود.
آزمایش تغییر رنگ دوم
در دومین آزمایش شاهد یک شگفتی دیگر خواهید بود. کودکان با دیدن این واکنش ها لذت می برند و شگفت زده می شوند. محلول شماره دو و سه را در یک لیوان پلاستیکی شفاف دیگر ترکیب کنید. آن را به هم بزنید. چه چیزی مشاهده می کنید؟ یک محلول شفاف به رنگ آبی تیره به دست می آید.
چه اتفاقی می افتد؟
در آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده چیزهای جالبی را مشاهده می کنیم. در این مرحله، ید با نشاسته واکنش نشان می دهد و رنگ آبی تیره به وجود می آورد. وقتی روی سیب زمینی خرد شده ید می ریزیم همین اتفاق رخ می دهد. این واکنش کمی طول می کشد. دلیلش این است که ویتامین سی باید مصرف شود تا نتواند ید را به یدید تبدیل کند. بعد از این اتفاق رنگ آبی به وجود می آید.
آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده سوم
برای انجام مدل سوم از آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده، ۱۰۰۰ میلی گرم دیگر از قرص ویتامین سی را له کنید. این ماده را به مخلوط باقیمانده آزمایش دوم بپاشید. با دیدن نتیجه مطمئنا باز تعجب می کنید. محلول دوباره شفاف می شود.
چه اتفاقی افتاد؟
هنگامی که ویتامین سی اضافی در لیوان وجود دارد، یدی که با نشاسته ترکیب شده و رنگ بنفش ایجاد کرده است، دوباره واکنش نشان می دهد و یدید ایجاد می کند. این واکنش از نوع برگشت پذیر است.
آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده چهارم
در این آزمایش راز جالبی را مشاهده می کنید. برای انجام این قسمت از آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده، آزمایش دوم تغییر رنگ را تکرار کنید. یک لیوان دیگر مایع آبی رنگ داریم. سه لیوان پلاستیکی شفاف تهیه کنید. این مایع آبی رنگ را بین سه لیوان تقسیم کنید.
راز کار چیست؟
در این قسمت راز هایی وجود دارد که کودک شما نمی داند. درون هر لیوان سه قطره رنگ خوراکی اضافه نمایید. مثلا قرمز، زرد و آبی را می توانید امتحان کنید. البته هر رنگی که مایل هستید را استفاده نمایید. در این مرحله از بچه ها بپرسید که حدس بزنند در هر لیوان چه رنگی است. برای مشخص و فاش شدن راز، یک قاشق چای خوری از محلول شماره یک را به هر لیوان اضافه نمایید و کاملا هم بزنید. با این کار راز شما فاش می شود. اوج هیجان را در این مرحله می توانید به وجود بیاورید. کودکان از این کار بسیار لذت می برند و تجربه شیرینی به دست می آورند. با یاد گرفتن نکته های مهم علمی در کنار بازی و سرگرمی، علم شیمی را به صورت عملی یاد می گیرند.
سخن پایانی
در این آزمایش، لحظات شگفت انگیز و جذابی برای کودکان خود به وجود می آورید. آن ها از این طریق و به راحتی با واکنش های شیمیایی و چند ماده آشنا می شوند. آزمایش ساعت تغییر رنگ دهنده جذابیت خاصی برای کودکان دارد. نکته مهم این است که هنگام کار با مواد شیمیایی نکات ایمنی را رعایت فرمایید.
نویسنده: عجیب تو جیب
هرگونه کپی برداری از محتوا تنها با ذکر نام “عجیب تو جیب” و “درج لینک دقیق محتوا” در سایت مجاز است و در غیر این صورت و مشاهده آن پیگرد قانونی دارد.
