دیگر تا الان به خوبی با علم شیمی و آزمایش‌های آن آشنا شده‌ایم. آزمایش‌های مختلفی را انجام دادیم و نسبت به علم شیمی، دانش بیشتری پیدا کردیم. آزمایشی که در این مقاله قرار است در مورد آن صحبت کنیم، یک آزمایش خیلی شیرین و دوست‌داشتنی است که بچه‌های کوچک، عاشق آن می‌شوند. پیش به سوی ساختن توپ‌های شیطون! توپک شیطون؛ آزمایشی جذاب در علم شیمی!
آزمایش توپک شیطون
آزمایشی که در این مقاله در مورد توضیح داده‌ایم، یک سرگرمی علمی و مفرح برای کودکان علاقه‌مند به علم شیمی است. در واقع قرار است یکم توپ بازی کنیم، آن هم به سبک شیمیایی و علمی. از طرفی، کودکان عاشق توپ و بازی با آن هستند. این آزمایش، کمک بسیار زیادی به کسانی می‌کند که علم شیمی را دوست ندارند و آن را یک مبحث پیچیده و خشک می‌دانند. پس اگر شما هم از این دسته افراد هستید، این مقاله را تا انتها بخوانید. به احتمال زیاد نظرتان در مورد علم شیمی تغییر می‌کند. اگر باز هم به شیمی علاقه پیدا نکردید، مقاله‌های قبلی را مطالعه کنید (شاید یه فرجی شد!).
توپک‌های شیطون یا تندرستی، با استفاده از پلیمر ساخته می‌شوند. پلیمر، یکی از هزاران مواد موجود در طبیعت است که بخش عظیمی از علم شیمی را به خودش اختصاص داده است. پلیمر و ماجراهایش، به قدری گسترده هستند، که یک رشته دانشگاهی مخصوص به خودشان را دارند. این رشته، در گذشته یکی از گرایش‌های مهندسی شیمی بود. اما امروزه به یک رشته کاملا مستقل تبدیل شده است که خودش دارای دو گرایش مختلف دیگر است.
نکته: آزمایش توپک شیطون، نسبت به آزمایش‌های قبلی خطر کمتری دارد (می‌توان گفت که اصلا خطری ندارد). کودکان هم می‌توانند در کنار بزرگ‌ترها، توپک شیطون بسازند و از آن لذت ببرند. اما تاکید بر این است که بزرگ‌ترها حتما در کنار کودکان باشند.
آشنایی بیشتر با پلیمر
برای اینکه آزمایش توپک شیطون را بیشتر درک کنیم، بهتر است که پلیمر را بیشتر بشناسیم. نقش پلیمر در این آزمایش به قدری مهم است، که نام آن را در اصل “آزمایش توپ پلیمری” گذاشته‌اند.
پلیمر که به آن “بسپار” هم می‌گویند، ماده‌ای است که از مولکول‌های خاصی ساخته شده است. مولکول‌های تشکلی دهنده بسپار، جرم بیسار زیادی دارند و به همین دلیل “درشت مولوکول” نامیده می‌شوند.
دسته‌بندی انواع پلیمر، به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. اما مرسوم‌ترین آن‌ها، دسته بندی بر اساس ساختار پلیمر است. پلیمر از نظر ساختاری، به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شود که هر دو حالت برای نسل بشر خیلی مهم هستند.
تعدادی از پلیمرهای مصنوعی: پلاستیک، لاستیک، کامپوزیت، رنگ و چسب؛ از مشهورترین پلیمرهای مصنوعی ساخت انسان هستند که کاربردهای بی‌شماری دارند.
تعدادی از پلیمرهای طبیعی: این پلیمرها به طور طبیعی و در بدن جانوران تولید می‌شود. مثل نشاسته، سلولز و یا پروتئین.
وقت توپ بازیه!
بیشتر از این وقتتان را نمی‌گیریم. برویم و آزمایش توپ پلیمری را شروع کنیم.
وسایل مورد نیاز آزمایش: 1 قاشق سوپ‌خوری بوراکس (قابل تهیه در اکثر داروخانه‌ها) – نصف لیوان آب گرم – 2 قاشق سوپ‌خوری چسب سفید – 1 قاشق سوپ‌خوری نشاسته ذرت – رنگ خوراکی (اختیاری است)
شروع آزمایش
اولین قدم برای ساختن توپک شیطون ما، تهیه مخلوط بوراکس و آب است. برای این منظور، 1 قاشق بوراکس و نصف لیوان آب گرم را با هم مخلوط کنید. وقتی این کار را انجام دادید، مقداری به مخلوط بوراکس و آب استراحت بدهید تا به بهترین شکل حل شوند.
در هنگامی که بوراکس در حال مخلوط شدن در آب است، مخلوط نشاسته ذرت و چسب را آماده کنید. 2 قاشق نشاسته و 1 قاشق چسب را به خوبی در هم مخلوط کنید. فقط حواستان باشد که اول 2 قاشق نشاسته را در ظرفتان بریزید، و بعد 1 قاشق چسب را به آن اضافه کنید. این نکته خیلی مهم است. سپس مخلوط را خوب هم بزنید.
اگر می‌خواهید که توپتان رنگی باشد، می‌توانید رنگ خوراکی را به مخلوط نشاسته و چسب اضافه کنید. اگر خواستید که توپ پلیمری چند رنگ بسازید، مخلوط نشساته و چسب را تقسیم کنید. مثلا نصفش را در یک ظرف، و نصف دیگر در ظرف دیگری بریزید. حالا به هر کدام از ظروف، رنگ مورد نظرتان را اضاف کنید. الان شما دو ظرف مخلوط نشاسته و چسب دارید.
اگر توپک شیطون یک رنگ ساخته‌اید، مخلوط چسب و نشاسته را به مخلوط بوراکس و آب اضافه کنید. اما اگر دو یا چند ظرف دارید، هر کدام را جداگانه در ظرف مخلوط بوراکس و آب بریزید.
وقتی مواد را مخلوط کردید، حدود 10 تا 15 ثانیه به مواد وقت بدهید تا به بهترین شکل مخلوط شوند.
مخلوط را گرد کنید.
وقتی مخلوط شما به مرحله‌ای رسید که چسب شروع به سفت شدن کرد، مخلوط را به سرعت با دستانتان بردارید و مانند خمیرِ بازی، آن را گرد کنید و فشار بدهید. ممکن است که در اوایل گرد کردن، توپک شیطون شما کمی چسبنده باشد. اگر به گرد کردن و فشار دادن ادامه دهید، اینگونه چسبندگی توپ هم از بین می‌رود. اما اگر همچنان چسبنده بود، توپک را برای لحظاتی در مخلوط آب و براکس قرار دهید تا مشکل شما رفع شود.
وقتی که توپ شما شکل بگیرد، دیگر می‌توانید با آن بازی کنید (راستش را بخواهید، بازی با این توپک شیطون لذت فوق‌العاده زیادی دارد).
یک نکته را به یاد داشته باشید. اگر توپ را بر روی زمین به صورت ثابت نگه دارید، ممکن است که توپ حالت گِردش را از دست بدهد و شروع به صاف شدن کند. کافی است توپ را بردارید و دوباره آن را گرد کنید تا مشکل رفع شود. اما اگر زیاد بگذارید که توپ صاف شود، آن را خراب می‌کنید.
اگر دوست دارید که توپ خود را برای مدتی طولانی‌تر نگه دارید، باید آن را در فضایی قرار دهید که هوای کمی دارد و از ترک خوردن توپ جلوگیری کند. البته انجام دادن این کار کمی سخت است و شرایط اجرای آن در هر خانه‌ای وجود ندارد.
دلیل علمی پشت آزمایش توپک شیطون چیست؟
دلیل علمی پشت آزمایش توپک شیطون، خیلی واضخ و ساده است. وقتی که چسب به بوراکس اضافه می‌شود، حالتی سفت و محکم را به خودش می‌گیرد. واکنش چسب و بوراکس، باعث می‌شود که پلیمرها و زنجیره‌های مولکولی، به هم‌دیگر بچسبند و حالت کششی به خود بگیرند. در واقع نقش اصلی این آزمایش را پلیمر بازی می‌کند. کلا پلیمر به همین دلایل است که محبوبیت زیادی در بین مردم دارد.
از انجام آزمایش توپک شیطون لذت بردید؟
شما را نمی‌دانم. اما من عاشق این توپک شیطون هستم. این آزمایش، از بهترین و سرگرم‌کننده‌ترین آزمایش‌هایی است که می‌توانید به کودکان آموزش بدهید. کودکان با یادگیری این آزمایش، هم با نکاتی مفید در مورد علم شیمی آشنا می‌شوند، و هم حسابی بازی و شادی می‌کنند. نظر شما در مورد این آزمایش جالب چیست؟
نویسنده: عجیب تو جیب
هرگونه کپی برداری از محتوا تنها با ذکر نام “عجیب تو جیب” و “درج لینک دقیق محتوا” در سایت مجاز است و در غیر این صورت و مشاهده آن پیگرد قانونی دارد.
